Bireylerin kişiliği ve kariyer hedefleri yaşadıkları dönemde gerçekleşen ekonomik, teknolojik ve çevresel faktörlere göre değişikliklere sebep olur. Bu dönemsel farklılıkları sınıflandırmak için ise kuşaklar tanımlanmıştır. Özellikle son zamanda yaşanan küresel olaylar ve hızlı dijital değişiklikler bu kuşakların geçişinin oldukça hızlı olmasına neden olmaktadır. Henüz aktif olarak iş hayatında yer almasalar da çağımızın kariyer hayatına atılma evresindeki en genç kuşağı 1995- 2013 yılları arası doğanları kapsayan Z kuşağıdır.

Teknoloji ile beraber gelişip büyüyen ve geleceğin dünyasının şekillenmesinde önemli roller oynayacak olan Z Kuşağı literatüre göre; kendinden emin, ekip çalışmasından ziyade bağımsız çalışmayı seven, teknoloji ile iç içe, özgür çalışmayı seven, bürokrasiden uzak duran, iş-yaşam dengesi gözeterek esnek iş olanakları arayışı içerisinde olan bireyler olarak karakterize edilmiştir. Tüketim alışkanlıklarına bakıldığında ise Z kuşağı hızlı tüketen, marka sadakati düşük, kaliteye ve yeniliye önem veren, yaratıcılığı seven ve kendi tarzı olan bireylerdir.

Aslında iş hayatında henüz aktif olmayan bu nesil için bu özellikler tahminlerden ibaret olsa da, süreçlere çok hâkim oldukları hepimiz tarafından bilinen bir gerçektir. Bu yönleriyle yakın gelecekte iş dünyasında artık bir karar verici ve yönetici konumuna gelecekleri düşünülürse Z kuşağı şirketleri dönüştürmeye hazırlanıyor diyebiliriz. Dijital alanda yaşanan hızlı gelişmelerin, web tabanlı uygulamaların ve sosyal medyanın bu kuşağın gelişimini oldukça etkilediğini gözlemliyoruz. Dolayısıyla bilgiye nasıl ulaşacaklarını biliyor ve bilgiye ulaşmanın kolaylığını kullanıyorlar diyebiliriz.

Tüm bu yönleri ile bu nesil kendine direktifler veren yöneticileri değil, onlara mentörlük yapan, fikirlerini önemseyen, şeffaf ve açık yöneticileri tercih edecektir. Ayrıca bu nesil için performans değerlendirmesi ve bunun sonucunda şeffaf iletişim de oldukça önemli olmakla birlikte, kariyer süreçlerinde tercih sebebi haline gelmesi beklenmektedir. Maddi kazançlarının yeterliliği kadar, şirket içindeki rahatlıkları, şirketlerin onlara sunacağı ek haklar, motivasyon etkinlikleri ve kutlamaların da kariyerlerinde tercih sebebi olmasını bekliyoruz.

X ve Y kuşağından farklı bir tüketim anlayışı ve öğretisi olan Z kuşağının dönem koşulları itibariyle esnek çalışma saatlerinin de kariyer beklentileri arasında olacağı aşikârdır. Bu gençlerin mobil yaşama daha uygun yapılarının olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca bağımsız yapıları ve çabuk sıkılabilme ihtimalleri göz önünde bulunularak bu nesil için şirketlerdeki fiziki koşulların ve işverenlerin onlara sunacağı gelişim fırsatlarının önem kazanacağını düşünüyorum. Z kuşağının en belirgin özelliği iyi eğitimli olmaları ve rekabet ortamında varlık sürdürebilmek için kendilerini sürekli geliştirmeye çalışmalarıdır. Bu da şirketlerin de kendilerini bu özgüveni yüksek ve kariyer odaklı kuşak için hazırlamaları ve kendilerini geliştirmeleri gerektiğinin göstergesidir. Yenilikçi olmayan, kendini geliştirmeyen, yeni fikirlere açık olmayan, katı kuralların olduğu ve eski sistemlerin işletildiği bir iş ortamının bu kuşak için uygun olmadığı göz ardı edilemez bir gerçektir. Dolayısıyla şirketler bu yeni nesil için Yeni nesil bir İK anlayışı benimsemeli, insan kaynakları süreçlerine kurum kültürü ve gelişim süreçlerini de dahil etmelidir. Bu noktada işe alım danışmanlık firmaları ile çalışmaları da kurum kültürüne uygun adayı seçmeleri konusunda fayda sağlayacaktır, süreç daha doğru yürütülecektir.